از اونجایی که تفکر جنسیتی از کودکی به افراد القا شده و در درون اونها نهادینه می شه، بسیاری از ما بدون اینکه متوجه باشیم، در انتقال این دیدگاههای اشتباه به فرزندمون نقش داریم. بسیاری از ما تصور می‌کنیم که برچسب گذاری و مرتب سازی بر اساس جنسیت مهم نیست ولی میتونه زمینه ساز تبعیض های جنسیتی در خانواده و در سطح جامعه باشه. تا جایی که، ممکنه این کلیشه‌های جنسیتی باعث نادیده گرفتن حقوق زنان در جامعه بشه و این امر منجر به محرومیت زنان از بسیاری از حقوق طبیعیشون میشه. در زیر با هم این موضوع رو بیشتر بررسی می‌کنیم:
کلیشه‌های جنسیتی چیه؟
کلیشه‌های جنسیتی مجموعه‌ای از باورهای فرهنگی و اجتماعی مشترک هستن که قابلیت‌ها و ویژگیهای خاصی رو به افراد، یعنی زن و مرد نسبت می‌دن و خانواده، نهادهای آموزشی، گروه‌های هم‌سالان، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی و اجتماعی دیگه در پرورش این کلیشه‌ها مؤثر هستن. پژوهش‌ها نشون داده افرادی که روی ویژگیهای جنسیتیشون تعصب ندارن و از صفات ارزشمند انسانی هر دو جنس بهره مند هستن، از لحاظ رفتاری سازگارترن.
نقش خانواده در شکل گیری کلیشه‌های جنسیتی
آموزش و پرورش کودکان در خانواده شروع میشه و این ما هستیم که می‌تونیم کلیشه‌های جنسیتی رو در کودکمون پرورش بدیم. به عنوان پدر و مادر، نقش مهمی در ایجاد علاقه‌مندی، ارزش‌گذاری و تصمیم‌گیری در کودکمون داریم. باورها، رفتارها و ارتباط ما نقش مهمی در ایجاد یا برداشتن مرزهای زنانه و مردانه داره. معمولاً بدون اینکه متوجه باشیم، کلیشه‌های جنسیتی رو از طریق بیان باورهای خودمون یا واکنش‌هامون در مورد موضوعات و مسائل روزمره، در کودکمون نهادینه می‌کنیم.
اجتماعی شدن دختران در صورت توجه بدون تبعیض جنسیتی
تحقیقات نشون می‌ده عشق پدر به دختر و نقش او در روند تربیت بسیار مهمه. توجه پدران بدون تبعیض جنسیتی به دختران باعث اجتماعی شدن اونها میشه. البته توجه بیش از حد و صرف به دختر کافی نیست، بلکه باید در کنار این توجه، پدر شرایطی رو ایجاد کنه تا او بتونه توانایی‌های خود رو هم نشون بده، در غیر این صورت امکان داره دختر، تک بعدی تربیت بشه و تنها تو روابط و موقعیت‌هایی موفق بشه که طرف مقابل مدام او رو تأیید کنه
نتایج یک تحقیق
در دانشگاه ویرجینیا مطالعه‌ای انجام شده که تأثیر باورهای والدین رو در ایجاد پیش‌فرض‌های ذهنی فرزندشون به خوبی نشون داده.500 دانش آموز ۱۱ تا ۱۷ سال و والدین‌شون به این پرسش پاسخ دادن که دانش‌آموز در چه زمینه‌ای استعداد داره. باورهای والدین و فرزندشون بسیار شبیه هم و پاسخ کاملاً بر اساس کلیشه‌های جنسیتی بود. والدین توانایی فرزندان پسر رو در ریاضی و علوم بیشتر می‌دونستن و دخترها رو در علوم انسانی موفق‌تر می‌دیدن. اما نکته جالب اینجا بود که دخترها و پسرها توانایی و استعدادشون رو در تمام علوم یکسان می‌دونستن به جز اینکه پسرها خود رو در علوم انسانی اونقدر موفق تصور نمی‌کردن. این پژوهش نشون داده که پسرها هنوز هم در هنر و علوم انسانی احساس ضعف می‌کنن، گویا پدر و مادرها و همچنین جامعه در کلیشه‌زدایی از توانایی‌های دخترها موفق‌تر بوده.
نقش جامعه در کلیشه‌های جنسیتی
کودکان از سنین پایین، با معنای دختر بودن و پسر بودن در جامعه آشنا می شن؛ اونها در متن جامعه، از بین کلیه رفتارها تفاوت‌های جنسیتی رو تجربه می کنن. برای مثال عرف، جامعه و رسانه به پسران تحمیل می کنن که رنگ ابی رو دوست داشته باشن و دختران رو وادار می کنه که از بین رنگ‌ها صورتی رو انتخاب کنن. جامعه از پسران می‌خواد که شغلهایی مثل تعمیرکار، برق کار و غیره رو دوست داشته باشن و دختران رو از علاقه به این شغلها منع می کنه در حالی که یک دختر علاقه مند به تعمیر کاری می تونه بسیار مفیدتر از مردی باشه که با بی علاقگی و از روی اجبار مشغول به این شغل هست.
چطور کلیشه‌های جنسیتی رو در تربیت کودکمون از بین ببریم؟
1. ویژگی ها و توانمندی هایی که به نظرمون صرفا مختص یک جنس هست رو به هر دو جنس آموزش بدیم. کودکی که کلیشه جنسیتی نداشته باشه انتخاب‌هاش بر اساس توانایی‌های شخصی و علاقه‌مندی‌های خودش هست. به این توجه نکنیم جامعه چه انتظاری از ما و فرزندمون داره، اگر می‌خوایم فرزندمون فرد موفق و خوشحالی باشه، اجازه بدیم معیارهای انتخابش فراتر از جنسیت باشه.
2. برای مقابله با نگرشی که جامعه و رسانه به کودکمون تزریق می کنه برای او مثال‌های متفاوتی بزنیم، مثلاً با فرزندانمون درباره فضانوردان زن، ریاضی دان های زن، مکانیک‌های زن، فیلسوف‌های زن و آشپزهای مرد و ویولنیست‌های مرد حرف بزنیم و به او معرفی کنیم.
3. در خانه کارها و مسئولیت‌ها رو بدون در نظر گرفتن جنسیت بین فرزندانمون تقسیم کنیم. خرید نان، بیرون بردن اشغال‌ها، آشپزی، نظافت خانه، تعمیر وسایل و … رو فارغ از جنسیت به فرزندانمون بسپاریم. هیچ کدوم از این کارها نیاز به مهارت ویژه‌ای ندارن که در یک جنس باشه و در جنس دیگه نه.
4. در انتخاب اسباب بازی به کودکمون اجازهی انتخاب بدیم و اون ها رو محدود به دستهی خاصی از اسباب بازی‌ها نکنیم. سعی کنیم در بازی‌های جنسیتی‌ای مثل خاله بازی که در اون شست و شو و آشپزی و نظافت و مهمانداری تنها مختص زن هست دخل و تصرف کنیم و کودکمون رو درگیر شکل جدیدی از بازی کنیم.
کلام آخر اینکه، می‌تونیم به عنوان پدر و مادر با توجه کردن بی‌قید و شرط و عاری از تبعیض‌های جنسیتی، مهارت‌های زندگی کردن سالم رو به فرزندانمون آموزش بدیم.
