یکی از مهم‌ترین چالش‌های منابع انسانی در هر سازمانی،حفظ انگیزه تیم و ارتقای مشارکت کارکنان، است. زمانی که اعضای تیم با انرژی، هدف‌مند و متعهد به کار می‌پردازند، نه تنها خروجی‌ها بهتر می‌شود، بلکه فضای کار نیز شاداب‌تر و خلاق‌تر خواهد بود. در این میان مفهوم بازی سازمانی (gamification) به‌عنوان ابزاری نوظهور، توجه مدیران را جلب کرده است تا با استفاده از المان‌های بازی، انگیزه تیم را تقویت کنند.

در این مقاله تیکِ نیک می‌خواهیم ببینیم چرا بازی می‌تواند در محیط کار تأثیرگذار باشد، چه مکانیزم‌هایی دارد، و چگونه می‌توان آن را در سازمان پیاده‌سازی کرد تا انگیزه تیم را ارتقا دهد.

چرا بازی سازمانی می‌تواند انگیزه اعضای تیم ما را افزایش دهد؟

برای پرداختن به این موضوع، ابتدا باید بدانیم چه عواملی انگیزه تیم را تحت تأثیر قرار می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که انگیزه افراد در محیط کار، به سه عامل کلیدی وابسته است. این عوامل عبارتند از:

خوداتکایی (autonomy)، شایستگی (competence) و ارتباط اجتماعی (relatedness).

بازی‌سازمانی با استفاده از المان‌های بازی مانند امتیازدهی، نشان‌ها، چالش‌ها، جدول امتیازات و بازخورد فوری، این سه نیاز را به شکل زیر تحت تاثیر قرار می‌دهد:

• افراد احساس می‌کنند کنترل بیشتری بر فرایند دارند (خوداتکایی)
• پیشرفت و ارتقای مهارت‌شان را می‌بینند (شایستگی)
• رقابت یا همکاری تیمی فراهم می‌شود (ارتباط اجتماعی)

به همین علت است که مطالعات گسترده‌ای وجود دارند که نشان می‌دهند، که سیستم‌های بازی‌سازی‌شده منجر به افزایش قابل‌توجه انگیزش و مشارکت کارکنان شده‌اند. زیرا استفاده از بازی سازمانی، می‌تواند محیط کار را از حالت صرف انجام وظیفه خارج کرده و به عامل تعامل، پیشرفت و شادی تبدیل کند.

بازی‌های قابل اجرا در سازمان‌ها، باید دارای یک یا چند مولفه از موارد زیر باشند تا تاثیر کافی را داشته باشند:

مکانیزم‌های مؤثر بازی سازمانی برای تیم

1. چالش‌های تیمی و ماموریت‌ها
   تعیین اهداف تیمی که باید با همکاری اعضا انجام شود، یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازی شرکتی است. این مأموریت‌ها باعث می‌شوند اعضا بدانند “ما با هم” هستیم، نه هرکس تنها کار می‌کند.
2. امتیازدهی، نشان‌ها و جدول امتیازات
   بهتر است برای ایجاد فضای رقابتی، وقتی تیم یا فردی موفق می‌شود، امتیازی دریافت کند یا نشان بگیرد و این موفقیت در جدول رتبه‌بندی ظاهر شود. این دید در افراد انگیزه ایجاد می‌کند تا بهتر عمل کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که امتیازات و نشان‌ها می‌توانند تأثیر مثبت بر انگیزه افراد تیم و تعامل بیشترشان با بازی داشته باشند.
3. پیشرفت قابل‌مشاهده
   اگر اعضای تیم بتوانند ببینند پیشرفت دارند، (مثلاً مراحل ماموریت‌ها را پشت سر می‌گذارند، سطح تیم ارتقا می‌یابد) حس موفقیت و انگیزه‌شان تقویت می‌شود. این همان احساس ما در حال رشدیم، است که پایه و اساس یک تیم موفق را بنا می‌کند.
4. رقابت سالم یا همکاری مثبت
   بسته به فرهنگ سازمان، می‌توان از رقابت سالم برای آشنایی بیشتر بین اعضای مختلف یک سازمان با سمت‌های مختلف استفاده کرد. این کار به افراد کمک می‌کند تا یک‌دیگر را به عنوان انسان بهتر شناخته و درک کنند.

مزایای بازی سازمانی برای افراد و سازمان

استفاده درست از بازی در سطح تیم و سازمان می‌تواند فواید زیر را داشته باشد:

• انگیزه بیشتر و مشارکت بالاتر: افراد بیشتر وارد فرایند می‌شوند، کمتر منفعل‌اند، و تمایل دارند کار را بهتر و با کیفیت‌تر انجام دهند.
• بهبود فرهنگ سازمانی: وقتی محیط کار جدی و خشک نیست بلکه تعامل، پیشرفت، تشویق و بازی دارد؛ افراد احساس بهتری نسبت به کارشان خواهند داشت.
• افزایش یادگیری و توسعه مهارت‌ها: با استفاده از بازی‌هایی مانند اتاق فرار سازمانی، می‌توان مهارت‌های مختلفی را به افراد آموزش داد.
• نتایج تجاری ملموس‌تر: مطالعات نشان داده‌اند سازمان‌هایی که بازی‌سازی را پیاده کرده‌اند، برند کارفرمایی بهتری را از خود به نمایش گذاشته‌اند و تصویر تجاری بهتری ساخته‌اند.

نکات کاربردی برای پیاده‌سازی در تیم

اگر تصمیم گرفتید بازی را برای افزایش انگیزه تیم وارد سازمان کنید، این نکات را مدنظر داشته باشید:

• هدف‌گذاری دقیق: اولین گام، تعیین اهداف مشخص است. بدانید می‌خواهید انگیزه را افزایش دهید، همکاری را تقویت کنید، یا مهارت جدیدی را در تیم ایجاد کنید. سپس المان‌های بازی را حول آن هدف طراحی کنید.
• شناخت تیم و انگیزه‌هایشان: هر تیم متفاوت است. برخی افراد رقابت را دوست دارند، برخی همکاری. قبل از طراحی، از انگیزه‌های اعضا آگاه شوید.
• طراحی ساده ولی مؤثر: لازم نیست سیستم پیچیده باشد. گاهی مأموریت‌های کوچک، امتیازات ساده، نشان‌های واضح به اندازه کافی مؤثرند.
• بازخورد مداوم و شفاف: به افراد نشان دهید که چه کاری انجام داده‌اند، چه تغییری کرده‌اند، و گام بعدی چیست.
• تنوع و چالش‌های جدید: با تکرار زیاد، جذابیت بازی ممکن است کاهش یابد. باید مأموریت‌ها یا چالش‌ها را به‌روزرسانی کنید تا حس تازگی حفظ شود.
• طراحی یک روند عادلانه: افراد باید احساس کنند سیستم منصفانه است؛ اگر احساس کنند بازی به نفع عده‌ای طراحی شده، انگیزه از بین می‌رود.

جمع‌بندی

در نهایت، اگر شما مدیر یا مسئول منابع انسانی هستید که به دنبال افزایش انگیزه تیم و ارتقای مشارکت کارکنان هستید، بازی‌سازی می‌تواند ابزار بسیار مفیدی باشد. زمانی که بازی با هدف روشن، طراحی مناسب و نگاه بلندمدت وارد شود، می‌تواند محیط کار شما را متحول کند.

اگر به دنبال روشی برای اجرای بازی در سازمان خود هستید، با تیکِ نیک در ارتباط باشید.