مسیر تغییر به ندرت خطی یا قابل پیش بینی هست. برای شروع باید به ضرورت تغییر پی ببریم و روش های قدیمیمون رو کنار بذاریم. در ادامه سه نوع واکنش افراد به تغییر و مراحلی رو که بیشتر افراد برای پذیرش تغییر مواجه میشن رو مرور میکنیم.
سه نوع واکنش افراد به تغییر
1- منفعل هستیم:
در این حالت ما در برابر تغییر مقاومت می كنیم و تصمیم می گیریم كه موضوع رو انكار کنیم. با خودمون مي گيم برای من اتفاق نمیافته، بنابراین به کارمون ادامه میدیم و در روشمون تغییری ایجاد نمیکنم. وقتي ما با یه اتفاق روبرو می شیم ممکنه با خودمون بگیم ،" این عادلانه نیست. چرا من؟"
2- واکنش پذیر هستیم:
ما همه انچه كه لازمه رو نمي دونیم اما به هر حال تصمیمی می گیریم تا استرس و نگرانی فوریمون رو از بین ببریم.
3- فعال و مثبت هستیم:
تمرکزمون رو روی کارهایی میذاریم که توانایی انجام دادن اون ها رو داریم. و با در نظر گرفتن نتایج مثبت هر کاری اقدام ميكنیم. راه ایده آل برای مقابله با تغییر، راهي هست كه ما احساس کنترل بیشتری می کنیم. هرچقدر احساس کنترل بیشتری بر اوضاع داشته باشیم، استرس و ناامیدی کمتری احساس می کنیم.
مراحل چهارگانه ی تغییر
علاوه بر انواع واکنش به تغییر، سرعت و فوریت عبور افراد مختلف در امتداد منحنی تحول و تغییر ممکنه با بقیه متفاوت باشه. اما به طور معمول همه ی افراد، گروهها و ارگان ها هر چهار مرحله زیر رو طی می کنن. بیاییم جزئیات بیشتر هر کدوم از این مراحل رو بررسی کنیم.
مرحله 1: انکار
بیشتر اوقات اولین پاسخ به تغییر مهم یا غیرقابل انتظار، شوک "نپذیرفتن اطلاعاتی که در اختیارمونه " هست. با این روش، از خودمون محافظت می کنیم. به طور معمول پاسخ ها اینطور هستن:
• انکار موضوع: "این مسئله نمی تونه اتفاق بیفته."
• نادیده گرفتن موضوع: "این مسئله تأثیر چندانی بر روی زندگی من نمیذاره، پس منتظر میشم تا خودش حل بشه."
• کوچک شمردن موضوع: "فقط یه کمی تغییر و اصلاحات نیاز داره."
ممکنه با اصرار به انكار آنچه که اتفاق افتاده، دیرتر اين مرحله رو پشت سربذاریم. اما دیر یا زود تغییر خودش رو نشون میده.
مرحله 2: مقاومت
در این مرحله بیشتر اوقات اوضاع بدتر هم می شه. میزان اضطرابمون افزایش پیدا میکنه. ما به طور معمول به دنبال کسی یا چيزي می گردیم تا از شرایط جدید شکایت کنیم یا کسی رو مقصر بدونیم. ممکنه متوجه همه ی علائم جسمی، عاطفی و ذهنی ناشی از تغییر نشیم. حتی ممکنه به تواناییمون برای ادامه زندگی در شرایط تغییر شک کنیم. در این مرحله، بیشتر به سوگواری گذشته می پردازیم تا آماده شدن برای آینده. بسیاری از ما می خوایم از این موقعیت دوری کنیم یا گاهی اوقات با برگشت به مرحله ی انکار وانمود می کنیم که اتفاقی نیفتاده. اما با آگاهی از وجود این گونه احساسات در این مرحله، آماده می شیم تا به مرحله ی بعدی بریم.
مرحله ۳: جستجو و کاوش
معمولا بعد از دوره ای، از منفی بافی بیرون میایم، نفس راحتی می کشیم و به طرف مرحله پیش رومون حرکت می کنیم و با افکار مثبت تر و امیدواری بیشتر، ذهنمون رو به آینده معطوف می کنیم. حس مصمم بودن یا داشتن یک خواب راحت شبانه که از زمان شروع تغییر برای اولین بار به دست اومده، باعث می شه که ما انرژی زیادی رو در خودمون برای حرکت احساس کنیم. زمان فرا رسیدن این احساس برای هر فرد با دیگری متفاوته و راه های تازه همه با هم خودشون رو نشون نمی دن. در این دوره، انرژی ما بسیار زیاد و خلاقیتمون در اوج هست.
مرحله ۴: تعهد
سرانجام، ما بر مشکلات پیروز می شیم. روشهای جديد انجام دادن کارها رو کشف می کنیم و خودمون رو با وضعیت جدید تطبيق میدیم. در این مرحله بینش و تمرکزمون نسبت به موضوع بیشتر میشه و یه تصویر ذهنی روشنی بدست میاریم. تعادل رو حفظ میکنیم و با اهدافمون همسو میشیم. در اینجا به نقطه ای میرسیم که میدونیم به کدوم سمت حرکت میکنیم.
در آخر اینکه چرخه ی تحول هرگز تموم نمی شه. تا زمانی که زنده ایم به طور دائم ریتمی از تغییر رو تجربه میکنیم و با چالش ها و بحران های جدید روبه رو میشیم. حتی ممکنه پیش از اون که چرخه ی قبلی رو به پایان برسونیم متوجه پیدا شدن تغییر جدیدی بشیم. اینکه چند تغییر به صورت همزمان اتفاق بیافته یه امر طبیعیه.
