وقتی ما با مجموعه‌ای از شرایط ناآشنا، پیچیده و نامفهوم مواجه میشیم و تغییرات به صورت سریع و غیر قابل پیش‌بینی اتفاق میوفتن با اطلاعات ناکافی و غیر شفاف روبرو میشیم،که در نهایت دچار ابهام میشیم؛ در این شرایط این ویژگی شخصیتی فرد هست که تعیین میکنه او تا چه اندازه میتونه با موقعیتی که نتیجه و انتهای اون نامشخص هست، مقابله‌ای موفقیت‌آمیز داشته باشه. در اینجا مهارت تحمل ابهام میتونه به ما کمک کنه تا جایی که روان شناسانی مثل بادنر، قصد دارن با ارتقای تحمل ابهام، فرد رو در مقابله با مشکلات و استرس‌های موجود در زندگی توانمندتر کنن. در این مقاله با هم تعریف و اهمیت تحمل ابهام و ویژگیهای افرادی که تحمل ابهام و عدم تحمل ابهام رو دارن مرور می‌کنیم و در نهایت 8 راهکار رو جهت بالا بردن این مهارت بررسی می‌کنیم.
تحمل ابهام چیه؟
تحمل ابهام، یک صفت شخصیتی هست که فرد عدم قطعیت رو به عنوان بخشی از زندگی می¬پذیره و خودش رو تطبیق میده. به عبارت دیگه تحمل ابهام یعنی توانایی ادامه زندگی با دانشی ناقص درباره محیط بدون اینکه شخص بدونه موفق میشه یا نه.
چرا داشتن تحمل ابهام مهمه؟
قدرت تحمل ابهام باعث میشه که افراد کندوکاو با مسائل پیچیده رو ادامه بدن و با ذهنی باز به راه‌حل تازه دست پیدا کنن. این همون چیزی هست که باعث میشه تصمیم خردمندانه گرفته بشه و خیرو صلاح همگانی هم میشه در اون لحاظ بشه. وقتی افراد میزان تحمل ابهام بالایی دارن چون مشکلات رو ناخوشایند می‌بینن، درپی این هستن که هر چه سریعتر راه حل مناسبی برای رها شدن از اون شرایط پیدا کنن.
عدم تحمل نسبت به ابهام میتونه بر نحوه درک فرد از دیگران با اونها در تماس تأثیر بذاره. در روانشناسی اجتماعی از تحمل ابهام – عدم تحمل برای مطالعه این روابط و رابطه‌ای که فرد با خودش داره استفاده میکنن.
ویژگی افرادی که تحمل ابهام دارن چیه؟
• افرادی که تحمل ابهام بالا دارن ابهام رو یک مزیت میدونن و دنبال سؤالات بیشتر و جواب‌های بهتری میرن که در نهایت پیشرفت در علم و کار پیش روشون هست.
• فردی که تحمل ابهام بالایی داره، معمولاً دارای درک پیچیده‌ای از رویدادها هست و در تفسیر خودش از سبک فکری مناسب پیروی میکنه.
• تمایل به ریسک‌پذیری دارن و آماده تغییر هستن.
• در انجام وظایف خودشون پشتکار دارن و سطوح بالاتری از موفقیت رو تجربه میکنن.
• عملکرد خوبی در شرایط پیچیده جدید دارن.
• با خیال راحت می‌تونن به صورت ابتکاری و خلاقانه امکانات سرگرم کننده برای خودشون دست و پا کنن و از نظر بلاتکلیفی و ابهام دچار اختلال فکری یا عاطفی نشن.
افراد دارای تحمل ابهام پایین چه ویژگی دارن؟
• افراد بسیار ناامید که برای اتفاق افتادن وقایع منفی در آینده قطعیت بالایی در نظر میگیرن، در تحمل موقعیت مبهم از توانایی کمتری برخوردار هستن و دچار اضطراب بیشتری میشن.
• فردی که دارای تحمل ابهام پایین هست، به محض روبرو شدن با یک موقعیت پیچیده و سخت احساس ناراحتی میکنه. زینانسی معتقد هست که تحمل ابهام، شامل رفتارهای خلاقانه هست وبه افراد این امکان رو میده که با مسائل پیچیده کنار بیان. افرادی که تحمل ابهام پایینی دارن، از مواجه شدن با مسائل مبهم دوری میکنن.
• پژوهش‌ها، نشون میده افرادی که دارای تحمل ابهام پایین‌تری هستن، موقعیت مبهم رو تهدید کننده میدونن، از اون رنج میبرن و دچار اضطراب، استرس و درگیری ذهنی و فکری میشن، به ایده‌های قبلی سخت پایبندن و در بوجود آوردن موضوعات جدید شکست می‌خورن.
• افراد دارای میزان تحمل ابهام پایین، به دلیل معیوب بودن سیکل فکری خودشون، نمیتونن راه حل مناسب رو پیدا کنن.
چطور تحمل ابهام رو در خودمون بالا ببریم؟
1- کنترل درونیمون رو مدیریت کنیم
همه ما دوست داریم زندگیمون تحت کنترلمون باشه. با این حال، در بعضی شرایط باید اعتمادمون رو به دست دیگران بدیم. به عنوان مثال، اگه بفهمیم که قرار هست از کار بیکار بشیم یا بیماری تشخیص داده بشه، باید بپذیریم که نمی‌تونیم چوب جادویی رو تکان بدیم و اوضاع رو بر وفق مرادمون کنیم. در این شرایط ممکن هست که ما اصطلاحاً بیشتر "بر درختان تمرکز کنیم تا جنگل" به عبارتی به چیزهای کوچکی که می‌تونیم برای راحتی زندگیمون انجام بدیم فکر کنیم نه اینکه وسواس زیادی در مورد تصویر بزرگتر داشته باشیم و خودمون رو در اون غرق کنیم. اگه بر چیزهایی تمرکز کنیم که نمی‌تونیم اونها رو کنترل کنیم، خودمون رو تحت استرس شدید قرار می‌دیم و این یک روش بی نتیجه هست.
2- داشتن تصویر کامل رو کنار بذاریم
گاهی اوقات در زندگی نمی‌تونیم تمام اطلاعات رو فوراً در اختیار داشته باشیم. در دنیایی مبهم امروزه، ما هرگز تمام اطلاعات مورد نیاز خودمون رو در اختیار نخواهیم داشت. گاهی اوقات، تنها کاری که می‌تونیم انجام بدیم این هست که بر اساس دانش موجود در اون زمان بهترین تصمیم رو بگیریم.
3- تصمیم بگیریم
تصمیم‌گیری، در بعضی شرایط میتونه یک فرایند آزاردهنده باشه، به ویژه اگه ذهن بسیار تحلیلی داریم و احساس می‌کنیم که تمام اطلاعات مورد نیاز خودمون رو نداریم. ابهام در بعضی مواقع ممکن هست به این معنا باشه که ما لزوماً تصمیم درستی نمی‌گیریم. با این حال اجازه ندیم این کار ما رو منفعل کنه، گاهی حتی یک تصمیم اشتباه بهتر از عدم تصمیم‌گیری هست، و علاوه بر این، یک اشتباه، گاهی اوقات، صرفاً فرصتی برای یادگیری هست.
4- چابک باشیم
چابکی به معنا توانایی ما در انعطاف پذیری و سازگاری با مواجه شدن اطلاعات زیاد هست. داشتن یک ذهن باز در زمان ابهام میتونه مثل یک چراغ راهنما برای ما عمل کنه و به ما کمک کنه تا در رسیدن به یک نتیجه درست دقت بیشتری داشته باشیم.
5- اعتماد به نفس داشته باشیم
بخشی از برخورد با ابهام و عدم قطعیت داشتن اعتماد به نفس در مورد توانایی کنترل آنچه نمی‌تونیم کنترل کنیم هست. افراد با اعتماد به نفس موضع مثبتی دارن، به دیگران گوش می‌دن، کمک می‌خوان و از اشتباه نمی‌ترسن. اونها همچنین از تحقیر دیگران دوری میکنن و اشتباهات خودشون رو میپذیرن. داشتن این ویژگی‌ها به ما کمک میکنه تا خودمون رو با شرایط وفق بدیم و واکنش موثرتری داشته باشیم.
6- خیال‌پردازی نکنیم
گاهی اوقات تخیل میتونه بدترین دشمن ما باشه و باعث بشه تا در احساساتمون که ناشی از همون تخیل هست گم بشیم. اگه مراقب نباشیم، خودمون رو در یک مجموعه‌ای از جملات "اگه... اگه.." غرق می‌کنیم. حدس و گمان منجر به برانگیختن احساسات میشه، و احساسات منجر به حدس و گمان بیشتر و در نهایت ما در یک دور باطلی قرار می‌گیریم که نتیجه اون فقط ترس بی دلیل از آینده میشه. گاهی اوقات ما باید بتونیم خودمون رو از موقعیتی که در اون هستیم جدا کنیم و آگاهانه احساسات و واکنش‌هامون رو مشاهده کنیم و به آرامی خودمون رو به فضایی آرامتر هدایت کنیم. ما نمی‌تونیم آینده رو پیش‌بینی کنیم. با این حال می‌تونیم با پرورش افکار مثبت درباره آینده و احتمالات، اضطراب کمتری رو تجربه کنیم.
7- تکنیک‌های کاهش استرس رو یاد بگیریم
وقتی با ابهام روبرو هستیم، ممکن هست تا حدی استرس رو هم تجربه کنیم. با گذشت زمان، سطح استرس بدن بر فشار خون، قند خون، گرفتگی ماهیچه‌ها، سطح کلسترول، میزان تنفس و به‌طور کلی بر بدن ما تأثیر میذاره. به‌کار‌گیری روشهای کاهش استرس در زمان ابهام بسیار مهم هست.
8- ذهن آگاهی رو تمرین کنیم
وقتی نگران آینده هستیم، بیش از حد مشغول قضاوت درباره آنچه اتفاق نیفتاده هستیم تا اینکه آنچه که در حال حاضر در حال اتفاق افتادن هست رو کاملاً تجربه کنیم. قدردانی از زیبایی و اون گوهری که در همون لحظه وجود داره ما رو از گرفتار شدن در چرخه فکری ناشی از ترس دور میکنه. تمرین ذهن آگاهی، که مربوط به حضور و تجربه کامل لحظه حال هست، بسیار تأثیر گذار هست و میشه گفت یکی از موثرترین تکنیک‌ها در برخورد با ابهام و عدم قطعیت هست.
کلام آخر اینکه، در جهان پیچیده امروز، تحمل ابهام میتونه به‌عنوان یک مهارت مهم نقش داشته باشه که افراد رو برای واکنش سریع و سازگاری موفقیت‌آمیزتوانمند کنه. سطح متوسطی از ابهام میتونه اثرات بسیار مثبتی در زندگی افراد داشته باشه. ما، بنا به درک خودمون، میزانی از ابهام رو به صورت کم یا زیاد تجریه می‌کنیم؛ بنابراین، مقداری از ابهام جهت پیشرفت شخصی و توسعه بشریت ضروری هست. به همین خاطر، به جای اینکه ابهام ممنوع بشه، باید با آغوش باز بپذیریم. حالا راهکار تو برای تحمل ابهام چی هست؟
