دوره سالمندی مثل دوران کودکی یا جوانی، یکی از مراحل زندگی هست. با این تفاوت که دوران کودکی و جوانی، سرشار از انرژی و تلاشه. اما دوران سالمندی، همراه با تحلیل قوا و کاهش میزان فعالیت‌های فیزیکیه. آنچه در این دوره از اهمیت بالایی برخوردار هست، تأثیر سبک زندگی بر مراقبت از سالمندانه. سبک زندگی سالم‌تر سلامت سالمندان رو بیشتر تضمین میکنه. بر اساس آمارهای موجود، ایران سومین کشور جهان هست که در آینده نزدیک با تغییر شکل هرم‌سنی و رشد سالمندی روبه‌رو میشه. ۹.۳ درصد از جمعیت کل کشور رو سالمندان یعنی افراد بالای ۶۰ سال تشکیل میدن.
از اونجایی که وارد پیک سوم کرونا شدیم، متاسفانه افراد سالمند مجدداً به این پیک اضافه شدن. این نشون میده که افراد سالمندی که در دو پیک قبلی رعایت کردن اما در حال حاضر خسته شدن وپروتکل هارو رعایت نمی‌کنن و یا اطرافیانشون رعایت نمی‌کنن.
فرد سالمند به چه کسی گفته میشه؟
مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی سالمندی سن بالاتر از ۶۵ سال هست و در بعضی از کشورهای درحال توسعه و ایران این سن به ۶۰ سال کاهش پیدا کرده. از دیدگاه زیست شناختی سالمندی، افت جسمی و از بین رفتن سلول‌ها و ماهیچه‌هاست ولی از دید روانشناختی سالمندی با فرسودگی و ناتوانی همراهه. این در حالیه که بعضی از مهارتها با افزایش سن، کارایی بیشتری پیدا میکنه. از نظر اریکسون، یکی از نظریه‌پردازان شخصیت، سالمندی مرحله‌ایه که در اون فرد درگیر فرآیندی میشه که اریکسون اون رو "مرور زندگی" میدونه. اونها فعالیت‌های خودشون رو در گذشته ارزیابی میکنن و به دنبال این هستن که ببینن آیا زندگی ارزشمندی داشتن یا نه.
آمار در مورد افراد سالمند مبتلا به کرونا در کشورمون چی میگه؟
با توجه به آمارهای منتشر شده جهانی نزدیک به هشتاد درصد مرگ و میر ناشی از این ویروس در سالمندان بالای ۶۵ سال هست. از زمان شیوع بیماری تا به حال ۵۰ درصد از مبتلایان به بیماری کرونا در کشور سالمندان بودن و ۷۰ درصد موارد مرگ و میر ناشی از بیماری در سالمندان گزارش شده؛ بنابرابن ضروریه که با آگاهی و بدون نگرانی، نسبت به رعایت نکات بهداشتی در برابر این عزیزان اقدام کنیم. سالمندان آسیب‌پذیرترین گروه جامعه در برابر ابتلا به کرونا هستن.
در دوران کرونا چطور مراقب افراد سالمند باشیم؟
1. کمتر از خانه خارج بشن
خانواده و اطرافیان سالمندان خرید و امور روزمره خانواده در بیرون از خانه رو به فرد غیر سالمند واگذار نکنن. در صورت سابقه ابتلا به بیماریهای زمینه‌ای مثل دیابت، بیماری تنفسی، نقص سیستم ایمنی و... از خروج سالمند از خانه به طور جدی جلوگیری کنیم، عضو سالمند خانواده رو به مکان‌های شلوغ نبریم، از وسایل حمل و نقل عمومی برای فرد سالمند استفاده نکنیم و در صورت خروج از منزل مراقب باشیم سالمندان از گرفتن اشیا مجاور برای کنترل خود دوری کنن.
2. به رژیم غذایی اونها توجه کنیم
افراد مسنی که به ندرت بیرون میرن علاقه خودشون رو به غذا هم از دست میدن. در این دوران مطمئن بشیم که تمام ریزمغذی‌ها، ویتامین‌ها از جمله B12,B6 ,D و مواد معدنی و مواد غذایی حاوی آهن و روی و منیزیم رو در سبد غذاییشون دارن. حتی قبل از شیوع ویروس کرونا متخصصین استفاده از ویتامین D رو برای سالمندان توصیه می‌کردن. سطح پایین ویتامینD ریسک عفونت بیماریهای سل ریوی وحتی کلستریدیوم دیفیسیل که یکی از بیماریهای شایع در دوران سالمندی هست رو بالا میبره. مصرف مواد غذایی کم چرب و کم کلسترول هم پیشنهاد میشه.
3. نذاریم احساس تنهایی کنن
فاصله اجتماعی به معنای از دست دادن تمامی ارتباطات اجتماعی و تنهایی افراد نیست. انزوای اجتماعی میتونه تأثیر منفی در ایمنی و سلامت روان افراد سالمند بذاره. نتایج پژوهشی در انگلستان در دورن کرونا نشون داده که انزوای اجتماعی میتونه منجر به تنهایی و افسردگی بشه. استرس و اضطرابی که تنهایی ایجاد می کنه می تونه منجر به تغییر گلبول‌های سفید خون بشه و توانایی افراد رو برای مبارزه با عفونت و التهاب کاهش بده و مشکلات بیشتری رو برای بزرگسالان ایجاد کنه. بنابراین حتماً ارتباطات اجتماعی رو با روش‌های جایگزین مثل استفاده از تلفن همراه رو تقویت کنیم و به اونها کمک کنیم تا چگونگی استفاده از اون رو یاد بگیرن. در گروه‌های خانوادگی مجازی بیشتر با اونها صحبت کنیم، عکس بفرستیم و نذاریم که احساس تنهایی کنن. در شرایطی که افراد سالمند بیش از قبل احساس تنهایی میکنن، اقدامات اطرافیان میتونه احساس اونها رو تغییر بده.
4. در صورت دیدار پروتکل های بهداشتی رو رعایت کنیم
در بعضی از شرایط نمی‌تونیم به طور کلی به دیدار افراد مسن نریم، اما در این شرایط توصیه میشه فاصله رو بیش از حد معمول رعایت کنیم و از هرگونه ارتباط فیزیکی مثل در آغوش گرفتن دوری کنیم. قبل از ارائه هرگونه مراقبت به فرد سالمند مثل غذا و دارو دست‌هامون رو ضد عفونی کنیم، و از ماسک استفاده کنیم. در صورت داشتن علائم سرفه، عطسه و... در خود از فرد سالمند فاصله بگیریم و خود رو قرنطینه کنیم و محیط اطرافمون رو ضد عفونی کنیم. به کودکان یاد بدیم با فاصله ۱.۵ تا ۲ متری با پدربزرگ یا مادربزرگ خود در ارتباط باشن.
5. به حجم اخباری که گوش میکنن توجه داشته باشیم
خیلی از سالمندان در طول روز با چرخه اخبار محاصره میشن. این شرایط میتونه برای اونها استرس و اضطراب رو به دنبال داشته باشه. مراقب گوش دادن بیش از حد اخبار توسط اونها باشیم.
6. برنامه‌هایی برای آینده تنظیم کنیم
با توجه به شرایط فعلی اینکه بدونیم در آینده چه چیزهایی پیش رومون هست کمی سخته. صرف نظر از این موضوع، برنامه‌ریزی برای آینده میتونه راهی برای بالا بردن روحیه افراد سالمند باشه. داشتن برنامه باعث میشه این افراد منتظر انجام اون باشن. تصور آینده می تونه عاملی محرک در مراقبت بهتر از خود باشه.
7. رفتار همدلانه داشته باشیم
گاهی بعضی از والدین مسن از کمک گرفتن امتناع می کنن. دلیل این رفتار میتونه ناشی از ترس روبرو شدن با چیزهای ناشناخته باشه، این افراد مایل به کنترل زندگی خود هستن و ترجیح میدن مستقل بمونن و نمی‌خوان سربار فرزندان بزرگسالشون باشن. بهترین راه برای اینکه والدین مسن کمک ما رو بپذیرن، آینه که رفتار ما توام با همدلی و دلسوزی باشه. وقتی این عزیزان متوجه میشن که پیشنهادات ما برای کمک به اونهاست، نه کنترل رفتارشون، کمکمون رو راحت‌تر میپذیرن.
8. تشویق کنیم تحرک داشتن
زندگی بی‌تحرک برای هیچ گروه سنی مناسب نیست. اما این خطر برای افرادی که در سنین بالا هستن، آزاردهنده‌تر هست. بعضی از افراد مسن تمایلی به تحرک داشتن از خود نشون نمی‌دن، اما سعی کنیم در این دوره تا جای ممکن این افراد رو تشویق کنیم تا تحرک داشته باشن و فعالیت کنن. ورزش سبک در خانه مثل انجام حرکات کششی و ریلکسیشن میتونه به این افراد کمک کنه.
در شرایط فعلی برای کاهش میزان مراجعه افراد سالمند به مراکز بهداشتی-درمانی وکمک به کنترل استرس خانواده‌ها، مشاوره رایگان تلفنی توسط انجمن علمی طب سالمندان و سالمندشناسی ایران و همکاری چند ارگان دیگه، تحت عنوان پویش «مقابله با کرونا، فرصتی برای همدلی با سالمندان» شکل گرفته که در صورت نیاز میتونیم با مراجعه به سایت www.salmandi.net از خدمات این پویش استفاده کنیم.
سازمان جهانی بهداشت با طرح شعار “کرونا فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان” از جامعه جهانی انتظار داره تا از سالمندان غفلت نکنن و اونها رو در این شرایط همراهی و کمک کنن.
